Przyjazd do Włoch kojarzy mi sie z zapachem świeżo zmielonej, mocnej, czarnej kawy. Po wielogodzinnej podróży to pierwsza rzecz, o której marzę, i jeszcze nigdy sie nie zawiodłam. Jak to możliwe, że tylko we Włoszech parzą tak dobre, aromatyczne espresso? To nie wino, a espresso jest narodowym napojem potomków starożytnych rzymian. Jak twierdzą moi przyjaciele z Palermo, przeciętny Sycylijczyk wypija ich z rana minimum pięć, gdyż za każdym razem gdy spotyka na ulicy kolegę rozmowa zaczyna się od „Ciao, come stai? Prendiamo un caffe?” (Cześć, jak się masz, napijemy się kawy?), a odmowa byłaby uznana za bardzo, ale to bardzo niegrzeczną.

• 

Po przekroczeniu granicy niezależnie od godziny moje pierwsze kroki kieruję w stronę włoskiego baru, w barze tez lubię zaczynać dzień od kawy i rogalika z kremem. Jednak okazuje się, że zamówienie odpowiedniej kawy i dostosowanie się do zasad kawowego savoir vivre na Półwyspie Apenińskim wcale nie jest takie proste. A popełnić kawowe faux pas nie jest trudno. Dla Włochów, z pozoru tak elastycznych i beztroskich złamanie ich równoznaczne jest z uznaniem niczego nieświadomego turysty za barbarzyńcę.

ZASADY KAWOWEGO SAVOIR VIVRE:

1. Nigdy, przenigdy nie zamawiamy „latte”. Po włosku latte oznacza po prostu mleko. Zamawiając w Polsce latte mamy na myśli latte macchiato, dużą kawę z bardzo dużą ilością mleka. Po włosku absolutnie nie możemy pominąć drugiego członu tej nazwy, która w całości oznacza poplamione mleko – czyli właśnie mleko z shotem espresso.
   
2. Czy jest coś gorszego od zamówienia mleka zamiast kawy? Tak! Zamówienie mlecznej kawy o nieodpowiedniej porze dnia. Cappuccino i latte macchiato zamawiamy tylko rano, na śniadanie, do maksymalnei godziny 12:00. Potem cappuccino zamawiają już tylko nieświadomi swojej niewiedzy turyści.
   Istnieje jeden wyjątek – możemy rozkoszować się smakiem pysznego cappuccino popołudniu nie wzbudzając zbytnich negatywnych emocji wśród Włochów pijąc ją około 17, jako słodki podwieczorek.
   
3. Co w takim razie wolno pić po południu? Espresso, ristretto (jeszce mniejsze niż espresso), doppio (podwójne espresso), caffe macchiato (espresso, poplamione mlekiem w przeciwieństwie do latte macchiato), caffe corretto (z alkoholem), americano (więcej wody) – wachlarz jest szeroki, ale zasada jest jedna – bez mleka (za wyjątkiem caffe macchiato które jest nim tylko lekko skropione). Włochom nie mieści się po prostu w głowach jak obiad czy kolację można zapić mlekiem, nawet tylko tym w kawie?
   
4. Po kolacji, we Włoszech standardem jest wypicie małego espresso. Włosi nie martwią się o to czy będą mogli po nim spać w nocy, czy aby nie podniesie im za bardzo ciśnienia i nie zmrużą oka. Po posiłku zwyczajowo pije się espresso lub digestivo – mocny likier poprawiający trawienie.
   
5. Jeśli nie chcemy wyjść na turystów to kawę w barze pijemy po włosku czyli na stojąco – al banco (dosłownie przy ladzie. Często jest tak, że za zajęcie miejsca przy stoliku doliczana jest dodatkowa opłata, lub ta sama kawa kosztuje więcej niz „al banco„. Często na jednej ze ścian wiszą dwa menu: al banco i al tavolo (przy stoliku). W dużych miastach, w okolicach znaczących zabytków różnice w cenie mogą być kolosalne np espresso al banco 1 euro, a al tavolo 8 euro!
   
6. No i najważniejsza zasada – spotykając we Włoszech znajomego, koniecznie trzeba zapytać z uśmiechem na ustach: „Ciao, come stai, prendiamo un caffe?„

• 

RODZAJE WŁOSKICH KAW

1. Espresso – mała, armatyczna, intensywna kawa – max 30 ml
2. Ristretto – jeszcze mniejsza kawka, tzn mniej wody, ilość kofeiny ta sama, co oznacza prawdziwą esencję
3. Doppio – podwójne espresso w jednej filiżance czyli max 60 ml kawy, ale za to z podwójna dawką kofeiny
4. Corretto -espresso z dodatkiem mocnego alkoholu, zazwyczaj jest to grappa
5. Caffe macchiato – espresso z odrobinką mleka (caffe macchiatooznacza przecież poplamioną kawę)
6. Caffe con panna – podobne do caffe macchiato, ale z odrobiną bitej śmietany
7. Caffe schiumato – kawa podobna do caffe macchiato, ale mleczko jest spienione jak w przypadku cappuccino
8. Latte macchiato – na odwrót niz poprzedniczka, to mleko poplamione kawą czyli jedno espresso i cała szklanka mleka
9. Cappuccino (nazywane też cappuccio) – to też kawa na bazie jednego espresso ale tu bardzo ważne są odpowiednie proporcje, 1/3 filiżanki to espresso, 1/3 to mleko i 1/3 to pianka – całość zazwyczaj posypana kakao, stąd nazwa (cappuccino to kaptur bo przypomina brązowy kaptur braci kapucynów, zwanych frati cappuccini)
10. Americano – espresso uzupełnione wodą do pełna filiżanki
11. Caffe freddo – dosłownie zimna kawa, ale niemająca nic wspólnego z naszą „mrożoną”, jest przyczyną wielu rozczarować jako że jest to po prostu… zimne espresso (ewentualnie pokruszony lód z kawą lub espresso z lodem – nie z lodami)
12. Affogato al caffe – temu przysmakowi bliżej do deseru – to lody w filiżance zalane jednym gorącym espresso (smak lodów można wybrać samemu).
13. Caffè shakerato – espresso z dodatkiem cukru i lodu mieszane w shakerze jak martini przez co staje się bardziej kremowe
14. Caffe d’Orzo – kawa zbożowa…

…..i to nie koniec listy, bo we Włoszech jest tyle typów kawy co baristów.

Co więcej kawę możemy zamówic w ciepłej lub zimnej filiżance, wedle uznania: in tazza calda (w ciepłej), in tazza fredda (w zimnej). Także mleko dodawane do naszej kawy może być zimne lub ciepłe (con lattre freddo – z zimnym mlekiem, con latte caldo – z ciepłym mlekiem), np Un espresso in tazza calda con latte caldo, per favore! czyli Poproszę espresso w ciepłej filiżance i z ciepłym mlekiem.

I na koniec jeszcze jedna uwaga! Jeżeli powiemy: „Un caffe, per favore” to na 100% dostaniemy espresso. To podstawowy rodzaj kawy we Włoszech i rzadko który barista dopytuje klienta o jaki rodzaj kawy mu chodzi i czy na pewno chce espresso.
Po prosru caffe = espresso.

• Giro d’Italia
• Wielkanoc – co dobrego można zjeść we Włoszech?
• Stereotipi italiani – lekcja dla średniozaawansowanych online
• Iloma językami mówisz, tylekroć jesteś człowiekiem.
• Włoska Wielkanoc – od pikników z przyjaciółmi po krwawe rytuały